Neem je kind aan de hand: Executieve functies oefenen met Talent-Vaardig
Is de kamer van jouw kind ook zo’n rommeltje? En helpt de simpele opmerking: ‘Ruim nu eens je kamer op!’ helemaal niets? Grote kans dat er gewerkt kan worden aan executieve vaardigheden. Yvonne Buijsen-Duran, eigenaar van Praktijk Hoogbegaafd Roosendaal, ontwikkelde de methode Talent-Vaardig. Recent verscheen haar boek Talent-Vaardig voor ouders.
Executieve functies
Een taak beginnen, flexibel omgaan met veranderingen, het onderdrukken van impulsen, volgehouden aandacht, doelgericht doorzetten en het reguleren van de eigen emoties: al deze zaken vallen onder executieve vaardigheden. Vaak merk je, zodra je kind naar school gaat, welke van deze vaardigheden meer of minder ontwikkeld zijn. Rommelige kamers, ongeorganiseerd huiswerk, getreuzel en een lage frustratietolerantie, als ouder zie je graag dat je kind hier beter mee om leert gaan. Je wilt ook wel helpen, maar hoe doe je dat? Buijsen-Duran geeft ouders handvatten in haar boek Talent-Vaardig voor ouders – Maak je (hoog)begaafde kind vaardiger met zijn talent! Daarbij houdt zij de onvermijdelijke theorie over hoogbegaafdheid zo kort mogelijk en richt zich al snel op de dagelijkse (opvoed)praktijk.
Concreet en praktisch
Handig zijn de lijstjes met dagelijkse voorbeelden van executieve vaardigheden die kinderen kunnen ‘in de leeftijd van’. Hierin vind je onder meer dat ‘je kind speelgoed kan delen’ (3 tot 7 jaar), ‘zijn gedrag kan aanpassen na feedback’ (7 tot 11 jaar) en ‘prioriteiten kan stellen’ (11 tot 15 jaar). Behalve een helder beeld van waar het nu eigenlijk om gaat als je praat over executieve vaardigheden, krijg je als ouder ook inzicht in wat je kind wanneer gaat kunnen. Of: welke vaardigheid je kind nu nog helemaal niet hoeft te beheersen (maar misschien wel al doet!).
Concreet en praktisch zijn ook de tips die verderop in het boek staan. Buijsen-Duran, die PABO en een specialisatie hoogbegaafdheid bij Novilo afrondde en nu psychologie studeert, neemt de 7 uitdagingen van Tijl Koenderink als uitgangspunt. Zij koppelt hieraan 6 factoren (intrinsieke motivatie, faalangst, taakgerichtheid en concentratie, doorzettingsvermogen, emotie-regulatie en werk- en leerstrategieën) en 6 executieve functies. Een kleurige mindmap brengt het geheel in beeld.
In korte overzichtelijke paragrafen behandelt de auteur de verschillende factoren inhoudelijk. Aan de hand van de ingevulde ‘Vragenlijst Thuis’ en een zelf opgesteld stappenplan, kun je als ouder tenslotte met je eigen kind aan de slag.
Per executieve functie vind je tips om ‘Spelenderwijs te oefenen’ en ‘Bewustwordingsopdrachten’. Voor extra gemak voegt Buijsen-Duran een lijstje ‘bruikbare materialen’ toe. Veel tips zijn leuk en makkelijk uitvoerbaar. Bijvoorbeeld: ‘maak samen met je kind veel rommel in huis’. Om het daarna natuurlijk weer heel georganiseerd op te ruimen samen. Bij de Factor Taakgerichtheid en Concentratie maak je een mindmap met je kind om de situaties in kaart te brengen waarbij hij of zij het moeilijk vindt om te wachten. Per situatie bedenk je samen verschillende oplossingen. De mindmap hangt je kind tenslotte als dagelijkse herinnering in zijn kamer.
Basisschoolleerlingen én pubers
Alhoewel Buijsen-Duran de methode Talent-Vaardig (zie ook kader) oorspronkelijk vooral voor basisschoolleerlingen schreef, geeft ze in deze uitgave voor ouders ook geregeld tips die inzetbaar zijn bij pubers. Achterin het boek is dan ook niet alleen een ‘Talent-Vaardig-Plan kind’ te vinden, maar ook een ‘Talent-Vaardig-Plan puber’.
Vier Adviezen uit de methode Talent-Vaardig:
- Zorg voor een respectvolle communicatie
- Bied een duidelijke doelstelling
- Houd rekening met het bijzondere denkvermogen
- Geef passende feedback
Talent-Vaardig en professionele begeleiding
Yvonne Buijsen-Duran schreef eerder een boek over de methode Talent-Vaardig voor professionals. De methode beslaat een traject dat doorgaans enkele maanden in beslag neemt. Na onderzoek met betrekking tot het executief functioneren van een kind volgt een één-op-één-begeleidingstraject. Partijen die betrokken zijn in de ontwikkeling van het kind, zoals ouders, leerkrachten en eventuele experts, worden dichtbij gehouden. Een evaluatie sluit het traject af.
Voor meer informatie en geaccrediteerde Talent-Vaardigbegeleiders: www.talent-vaardig.nl